Een grote persoonlijke frustratie
Als techneut is er niets zo frustrerend als een apparaat dat niet te repareren is. In mijn huishouden zijn er talloze voorbeelden van apparaten die zelfs niet open te schroeven waren voor onderzoek of reparatie. Neem bijvoorbeeld mijn inkjetprinter, waarvan het kussentje voor de reiniging van de printkoppen vol was. De printer gaf hierover een melding, dus ik besloot op onderzoek uit te gaan. Diep verstopt op het internet vond ik het betreffende onderdeel, inclusief een videotutorial over hoe ik het kon bereiken. Dit onderdeel zat echter zo diep in de printer dat er flink wat technische kennis en montagevaardigheden nodig waren om erbij te komen. Vervolgens moest ik ook nog een stukje software aanschaffen, ontwikkeld door een enthousiaste programmeur, om de digitale teller te resetten. Voor een mechanicus als ik een flinke uitdaging. Blijkbaar had de fabrikant een vast aantal reinigingsbewegingen ingesteld, ongeacht het daadwerkelijke absorberend vermogen van het onderdeel. Uiteindelijk liet ik het erbij zitten en belandde de printer bij het grofvuil—zonde, want hij zag er nog als nieuw uit.
Bij het elektrische waterpistool van mijn zoon had ik meer succes. De klikvinger, die het waterreservoir op zijn plaats hield na het verwisselen, brak al snel af. Ik ontwierp een verbeterd onderdeel en printte het uit met mijn 3D-printer. Maar je voelt het al aankomen: de meeste mensen hebben geen 3D-printer thuis, laat staan de kennis en software om een vervangend onderdeel te ontwerpen.
Weinig energie met groot effect
Reparatie is de eerste en kortste cyclus binnen de circulaire economie en zorgt ervoor dat producten langer meegaan, in plaats van te eindigen in de vuilverbranding of op de stortplaats. Het is een eenvoudige maar effectieve manier om verspilling tegen te gaan. Door producten repareerbaar te maken, verlengen we hun levensduur en dragen we bij aan een duurzamer gebruik van grondstoffen.
Ontwerpen voor reparatie
Design for repair, ofwel ontwerp voor reparatie, is een concept waarbij producten zo worden ontworpen dat ze eenvoudig te repareren zijn. Dit ontwerpprincipe benadrukt het belang van duurzaamheid en het verlengen van de levensduur van producten. Door rekening te houden met reparatiemogelijkheden in de ontwerpfase, kunnen fabrikanten bijdragen aan het verminderen van elektronisch afval en het bevorderen van een circulaire economie.
Een belangrijk aspect van design for repair is het gebruik van modulaire componenten. Modulaire ontwerpen maken het mogelijk om defecte onderdelen gemakkelijk te vervangen zonder het hele product weg te gooien. Dit vermindert de kosten voor consumenten en draagt bij aan het behoud van natuurlijke hulpbronnen. Daarnaast kunnen consumenten met modulaire producten hun apparaten aanpassen en upgraden aan veranderende behoeften, wat de levensduur van het product verder verlengt.
Om design for repair te ondersteunen, zijn duidelijke en toegankelijke reparatiehandleidingen essentieel. Deze handleidingen moeten consumenten en onafhankelijke reparateurs stap-voor-stap instructies bieden voor het demonteren, repareren en weer in elkaar zetten van producten. Fabrikanten die transparant zijn over de reparatiemogelijkheden van hun producten, bouwen vertrouwen op bij consumenten en positioneren zich als duurzame bedrijven.
Materialen spelen ook een cruciale rol in design for repair. Het gebruik van duurzame, herbruikbare en recyclebare materialen in de productie van producten draagt bij aan de algehele duurzaamheid. Deze materialen moeten gemakkelijk te scheiden en te verwerken zijn, zodat ze kunnen worden hergebruikt in nieuwe producten aan het einde van hun levenscyclus.
Een ander belangrijk element van design for repair is de samenwerking tussen fabrikanten en onafhankelijke reparateurs. Door samen te werken, kunnen fabrikanten ervoor zorgen dat reparateurs toegang hebben tot de benodigde onderdelen en informatie om producten effectief te repareren. Dit creëert niet alleen banen in de reparatie-industrie, maar bevordert ook een cultuur van repareren in plaats van weggooien.
Welke verdienmodellen lenen zich voor Design for repair?
Design for Repair is een strategie die goed aansluit bij verschillende verdienmodellen, afhankelijk van de sector en het type product.
-
Product-as-a-Service (PaaS)
In plaats van producten te verkopen, bied je ze aan als een dienst (bijv. leasing of abonnementen). Dit moedigt reparatie aan omdat je als bedrijf eigenaar blijft en kosten wilt besparen door producten langer bruikbaar te houden.
Voorbeeld: Philips’ "Light as a Service" waarbij zij verlichting blijven onderhouden en vervangen.
-
Modulaire Productverkoop
Verkoop producten die eenvoudig te upgraden of te repareren zijn door losse modules aan te bieden. Dit stimuleert herhaalaankopen en klantloyaliteit.
Voorbeeld: Fairphone, waarbij gebruikers gemakkelijk hun telefoononderdelen kunnen vervangen.
-
Service- en Reparatiemodel
Verdien aan het aanbieden van reparatie- en onderhoudsdiensten, zowel door abonnementen als per reparatiebeurt.
Voorbeeld: iFixit verkoopt reparatiekits en handleidingen om zelf reparaties uit te voeren.
-
Terugkoop- en Refurbish-model
Bied klanten de mogelijkheid om hun oude producten in te leveren, waarna je ze refurbished weer verkoopt.
Voorbeeld: Apple’s Trade-In programma.
-
Open-Source en Doe-Het-Zelf (DIY)
Je verkoopt producten met open-source ontwerpen, handleidingen en reserveonderdelen, zodat gebruikers zelf kunnen repareren. Verdienmodellen kunnen liggen in de verkoop van tools, accessoires of premium content.
Voorbeeld: Prusa 3D-printers met open-source onderdelen.
Welke sector of productcategorie had je in gedachten? Dan kan ik een specifieker verdienmodel adviseren.
Fairphone een prachtig voorbeeld
Een uitstekend voorbeeld van een product dat is ontworpen met het principe van design for repair in gedachten, is de Fairphone. Fairphone is een Nederlandse fabrikant van smartphones die zich toelegt op ethische en duurzame productie. Hun telefoons zijn ontworpen om gemakkelijk te repareren en modulair aanpasbaar te zijn, wat een directe bijdrage levert aan het verminderen van elektronisch afval en het bevorderen van een circulaire economie.
Fairphone's benadering begint bij het ontwerp van de telefoon zelf. Elk onderdeel van de Fairphone is ontworpen om eenvoudig te vervangen te zijn, van de batterij tot het scherm en de camera. Dit modulaire ontwerp stelt gebruikers in staat om zelf reparaties uit te voeren met minimale technische kennis, waardoor de levensduur van de telefoon aanzienlijk wordt verlengd. Bovendien biedt Fairphone gedetailleerde reparatiehandleidingen en zorgt het bedrijf voor een voortdurende beschikbaarheid van reserveonderdelen, wat essentieel is voor de langdurige bruikbaarheid van hun producten.
Naast het modulaire ontwerp maakt Fairphone gebruik van duurzame en ethisch verantwoorde materialen. De productieprocessen zijn transparant, en het bedrijf streeft ernaar om de milieu-impact van hun producten te minimaliseren door gebruik te maken van gerecyclede en eerlijke materialen. Dit sluit perfect aan bij de principes van design for repair, waarbij de nadruk ligt op het gebruik van herbruikbare en recyclebare materialen.
Fairphone werkt ook nauw samen met onafhankelijke reparateurs en organisaties zoals iFixit, om ervoor te zorgen dat er breed toegankelijke reparatie-informatie beschikbaar is. Deze samenwerking bevordert een cultuur van repareren en hergebruiken, wat een positief effect heeft op zowel de lokale economie als het milieu.
De inspanningen van Fairphone tonen aan dat design for repair niet alleen theoretisch is, maar ook praktisch en commercieel haalbaar. Door een smartphone te creëren die gemakkelijk te repareren is, biedt Fairphone consumenten een duurzamer alternatief voor de conventionele smartphones, die vaak moeilijk of onmogelijk te repareren zijn. Dit bevordert een bewustere consumptie en draagt bij aan de overgang naar een duurzamere en circulaire economie.
Een krachtige tool
Design for repair is een krachtig principe dat bijdraagt aan een duurzamere en circulaire economie door producten repareer baar en modulair te ontwerpen. Dit vermindert elektronisch afval, verlengt de levensduur van apparaten en biedt nieuwe verdienmodellen voor bedrijven. Voorbeelden zoals Fairphone tonen aan dat reparatievriendelijk ontwerp niet alleen haalbaar, maar ook commercieel aantrekkelijk is.
Reactie plaatsen
Reacties